Betoverend Oostvoorne

Beschrijving

RESTAURANT AAN ZEE 
Dit unieke restaurant is gebouwd met natuurlijke en duurzame materialen en voorziet zichzelf van energie. Op het dak zijn zonnepanelen en zonneboilers geplaatst. Naast het restaurant staan windmolens. Een speciale verwarmings- en koelinstallatie haalt energie uit de bodem. Hemelwater wordt in de duinen gefilterd waardoor er geen rioolaansluiting nodig is. In een bijzonder helofytenveld zuivert een mengsel van planten en bacteriën het afvalwater. In de keuken wordt op hout gestookt. Kruiden en gerechten uit de directe omgeving staan op het bijzondere menu. Meer informatie over dit unieke project? Vraag dan een uitgebreide rondleiding aan in het restaurant. Via een pad dat over het dak van het restaurant loopt bereik je een uitkijktoren. Vanaf de uitkijktoren wordt je blik direct getrokken door een adembenemend uitzicht op het prachtige water van de Noordzee. Daar voor liggen de Slikken van Voorne, onderdeel van een belangrijk zee- en vogelreservaat. Aan je rechterhand maakt het strand van de Tweede Maasvlakte een hoek van 45 graden. Links ligt het eiland Goeree-Overflakkee. Restaurant aan Zee staat op de Brielse Gatdam, de scheiding tussen het Oostvoornse Meer en de Noordzee. Als je je omdraait, zie je de Brielse Maasdam die het Brielse meer afdamt. Je kijkt nu naar de vroegere Maasmond die vele schepen leidde naar de havens van Brielle, Rotterdam  Dordrecht. Een uniek stukje geschiedenis. Achter de Maasdam liggen de oliepijpen en ,-drums van de Eerste Maasvlakte. Vanaf deze toren heb je een uniek beeld van de twee werelden die kenmerkend zijn voor Voorne: natuur en industrie.

SLIKKEN VAN VOORNE
De Slikken van Voorne zijn een onderdeel van een belangrijk zee- en vogelreservaat. Dit gebied is samen met het slikkengebied op de kop van Goeree, de Kwade Hoek, voor bepaalde trekvogels de laatste halte op weg naar het Zuiden. In de wadachtige bodem van de slikken leven kleine diertjes zij zijn een belangrijke voedselbron voor vogels. Het is er drassig. Tweemaal per etmaal loopt het gebied onder water. De grote baai waar je nu naar kijkt heet het Gat van Hawk. Bij eb stroomt de baai snel leeg, bij vloed snel vol. Het strand loopt geleidelijk af. De slikken zelf mag je niet betreden, het strandgedeelte wel. Aan de overzijde ligt het eiland Goeree-Overflakkee met daartussen vele zandbanken waarop zeehonden zich graag opwarmen. Dit hele gebied is in maart 2019 uitgeroepen tot het meest duurzame natuurgebied ter wereld! Vroeger  was dit een autostrand waar je je auto kon parkeren tot aan de waterlinie, naast je luchtbedje en je parasol. In 2004 werd het gesloten en is het een prachtig natuurgebied geworden waar je ook goed kunt kitesurfen. Rechts van de boeien is een vogelreservaat tot aan de landpunt van de Tweede Maasvlakte. Links van de boeien ligt het kitesurfgebied. Dit gebied is ideaal omdat het ondiep water is en je overal kunt staan. Het Oostvoornse strand was al voor de Tweede Wereldoorlog aangekocht door stichting Volkskracht. Doel van deze stichting was om de minder vermogende Rotterdammer te laten recreëren. Met of zonder auto. Als alternatief voor de flat zonder tuin. Eerst kwamen de recreanten op de fiets, later met de tram. Na de oorlog werd het strand pas echt populair.

EERSTE EN TWEEDE MAASVLAKTE
De Eerste Maasvlakte is een groot industriegebied aangelegd in de maasmonding in de jaren ‘60 en ‘70 van de vorige eeuw. Voor de aanleg van de Maasvlakte is gebruik gemaakt van zand uit de Noordzee en het Oostvoornse Meer. Schatzoekers van heinde en ver struinen hier de vlakte af op zoek naar fossielen in het opgespoten strand. De Tweede Maasvlakte is een uitbreiding op de eerste en vooral bedoeld om de chemie- en containeroverslagbedrijven een plek te geven. Bij de aanleg is sterk rekening gehouden met mens en natuur. Met tot resultaat: een kilometers lang nieuw strand en een nieuw duingebied vol planten en beestjes.

GROENE STRAND
Voor ’t Wapen van Marion ligt een bijzonder natuurgebied met zeldzame moerasvegetatie en talloze vogelsoorten. Je ziet hier oude duinen, dichte struwelen en glooiende valleien. Omdat het zeewater hier niet elke dag komt, groeien grassen en kruiden op de achtergebleven algen en wieren. In de tijd dat hier de monding van de Maas lag werd dit gebied ook wel het zeemanskerkhof genoemd. Door het verraderlijke spel van zand, wind en zee veranderde de monding voortdurend. Dit strand ligt op de Zuidoever van het Oostvoornse meer. Een meer met diep water met op de verschillende oevers diverse eet - en slaapgelegenheden. Uit dit meer werd zand gewonnen tot een diepte van twintig à dertig meter voor het aanleggen van de Maasvlakte. In het meer bevinden zich zelfs enkele putten van wel veertig meter diep. Af en toe wordt er zout water uit het naastgelegen Beerkanaal het meer in gepompt om het zoutgehalte te laten stijgen en zo de natuur een nieuwe impuls te geven. Zeepaardjes hebben hun weg gevonden naar de scheepswrakken op de bodem. Voor de verzanding van de Maas in de 17e eeuw wachtten hier vele schepen op goed tij om hun kostbare waren naar het grote Brielle van de Middeleeuwen te vervoeren. Tegenwoordig duiken liefhebbers naar de donkere diepten van het meer op zoek naar onontdekte schatten uit de schepen die hun bestemming nooit hebben gehaald.

KOEPEL ZEEBURG 
Vanaf de knooppuntenroute verschijnt de typerende achthoekige ronde koepel al door het riet. De Zeeburg werd in 1732 gebouwd maar vanaf 1742 kwamen de bestuursleden van de "Generale Dijkage van Voorne" en het Hoogheemraadschap van Voorne, de voorlopers van het huidige waterschap in deze koepel bijeen. De Koepel werd, zoals zovele bouwwerken langs de Noordzeekust, in 1942 op last van de Duitse bezetter afgebroken. Het fraaie, opvallende gebouw stond in het schootsveld van de kanonnen, die onderdeel waren van de Atlantikwall. De koepel is in 2014 herbouwd en kan worden gehuurd voor vergaderingen, feesten en partijen via Hotel 't Wapen van Marion.
Aan deze kant van de strandweg was een aanlegsteiger. Volle passagiersboten brachten de zon-en-zee-zoekende reiziger naar het flamboyante Oostvoorne van toen.

'T WAPEN VAN MARION
Naast de koepel, aan de overzijde van de weg, staat hotel ‘t Wapen van Marion. Aan de kant waar het hotel nu staat, was aan het begin van de twintigste eeuw een prachtige boulevard met diverse slaap- en eetgelegenheden. Er was een aanlegsteiger voor stoomboten aan de linkerkant, en rechts bracht een tramlijn vele duizenden bezoekers naar het strand. Het trammetje bestond soms uit wel twaalf wagentjes. Het had de onheilspellende bijnaam ‘het moordenaartje’ vanwege de vele slachtoffers die het maakte. In grote stormen die verwoestingen aanrichtten langs de gehele Nederlandse kust sloegen golven de aanlegsteiger, een gedeelte van de trambaan en de boulevard weg. In de Tweede Wereldoorlog werden alle bouwwerken op de boulevard afgebroken en deed niets meer herinneren aan de mooie, extravagante tijden die Oostvoorne hier heeft gekend.

KRUININGERGORS
Het Kruininger Gors ligt aan het watersportgebied Brielse Meer. Al in 1920 verbleven hier Rotterdamse arbeidersgezinnen die de camping opbouwden en uitbreidden tot een klein dorp met een jachthaven en stranden op steenworpafstand. Korte tijd werd er een oogje dichtgeknepen bij het kamperen in de duinen, totdat men bang werd dat de duinen als waterkering beschadigd zouden kunnen raken. De kampeerders zochten hun heil direct achter de duinen, bij de tuinders. Die hadden eerst wat aarzeling maar zagen er al snel wat brood in. Naast de bijverdienste voor de overnachting konden ze de kampeergangers ook groenten, fruit, aardappelen en eieren verkopen. Na de oorlog werd het kampeerterrein Kruininger Gors officieel opgericht.

STENEN BAAK 
Op een landpunt aan de oever van het Brielse Meer staat de Stenen Baak. Dit is de eerste stenen vuurtoren van Nederland gebouwd in 1630 in slechts vier maanden tijd. Oorspronkelijk stond deze vuurtoren aan de Zwartelaan in Oostvoorne, waar nog altijd het fundament te bewonderen is. Eind dertiende eeuw kreeg de stad Brielle toestemming om twee zogenaamde vuurbargen (vuurtorens) te exploiteren, toen nog van hout. De vuurbargen moesten binnenkomende schippers langs de vele zandbanken in de Maas te loodsen. Bij het passeren moesten de schippers betalen. Het baken doet al lang niet meer dienst als vuurtoren, maar was tot de afsluiting van de Brielse Maas in 1950 nog steeds een belangrijk oriëntatiepunt voor de visserij. De toren is sinds juli 2004 in het zomerseizoen opengesteld voor publiek en functioneert sindsdien als dependance van het Historisch Museum Den Briel. In dit museum is een permanente tentoonstelling over het baken te bezichtigen. Bij mooi weer is tijdens openingstijden het dak geopend en word je vanaf de toren getrakteerd op een fenomenaal uitzicht over de omgeving. 

MILDENBURGBOS
Oorspronkelijk was Mildenburg , rond 1700, een boomgaard in de duinen bij Oostvoorne. Daarna groeide het uit tot een landgoed met een landhuis, een barokke tuin, een doolhof naar het voorbeeld van het labyrint van Versailles, een theekoepel en een uitkijkpost op het hoogste duin. Ook was een deel in gebruik als hakhoutbos. Veel hiervan is inmiddels verdwenen, maar tijdens een wandeling door het bos vinden we nog oude lanen, een oude leimuur die de moestuin moest beschermen tegen de zilte en kille zeewind, de stinsenplantentuin en monumentale bomen. Een deel van het toenmalige landgoed is het huidige landgoed Het Reigersnest. Dat Mildenburg een imposant landgoed is geweest zie je aan de lange lanen. De grote hoofdlaan is nog steeds indrukwekkend en is ’s nachts het toneel van vleermuizen en uilen. Laat je verrassen met een blik achterom de Lange Laan in als je van knooppunt 11 naar knooppunt 18 loopt. Bij de bosvijver staan stinzenplanten, prachtige bol-, knol-, en wortelgewassen die vanaf de 16e eeuw als statussymbool rondom kastelen en landhuizen werden geplant. Je ziet longkruid, wrangwortel en de winterakoniet met haar gele bloemetjes. De stinsentuin in het Mildenburgbos, ook wel Reiniershof genoemd, is pas in 1993 aangelegd maar daarom niet minder betoverend.

BURCHT VAN VOORNE 
Tegenover het Mildenburgbos op een zandheuvel in het centrum van Oostvoorne, liggen de gerestaureerde ruïnes van de Burcht van Voorne. Oorspronkelijk gebouwd in de 12e eeuw om aanvallen uit de Maasmond te weren. Later werd de burcht gebruikt als buitenverblijf door Jacoba van Beieren, destijds Gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. De burcht wordt wellicht daarom in de volksmond ook wel de Jacobaburcht genoemd. Tot een paar jaar geleden eerde Oostvoorne de geliefde Vrouwe elk jaar op de Jacoba van Beierendag. Inmiddels is de dag in een nieuw jasje gestoken en omgedoopt tot het Buytenlustfestival. Met de ruïnes op de achtergrond, vindt op de Hofwei vóór de burcht een festival plaats met veel muziek, theater, marktkramen, en genoeg eten en drinken vanuit de vele foodtrucks om de feestgangers te voeden.

DORPSKERK OOSTVOORNE
Op een paar honderd meter afstand van de Burcht van Voorne, aan het kerkplein, staat een al even oud bouwwerk; de dorpskerk van Oostvoorne, deze werd al in het jaar 1105 genoemd.  De bijzondere peervormige spits die de kerktoren nu siert stamt uit 1627. Deze is gebouwd na een brand die een groot deel van de kerk en een aantal omringende huizen in vlammen deed opgaan. Een speciale vermelding verdienen de prachtig gebrandschilderde ramen die in 1744 en 1745 zijn aangebracht.

CULTUREEL CENTRUM DE MAN
Tegenover de kerk ligt multifunctioneel centrum De Man. Eind 19e eeuw was dit een herberg waar regelmatig kunstschilders, handelaren en welgestelde families logeerden. Oostvoorne werd steeds geliefder, de herberg een hele verdieping rijker. Hotel de Man was een feit. Toen er ook nog een aanlegsteiger werd gebouwd om de stroom toeristen beter te begeleiden, kende het hotel gloriedagen. In de grote zaal werden pluimveetentoonstellingen en bloemenexposities gehouden en grote feesten gevierd. De katholieke kerk draaide hier een tijdlang haar diensten tijdens het zomerseizoen. In 1972 kocht de gemeente Oostvoorne het hotel en maakt er een cultureel centrum van. In 2008 werd het gebouw afgebroken en opnieuw opgebouwd met karakteristieke elementen uit het oude gebouw. 

LEUGENBANKJES
Halverwege de Strandweg op de kruising met de Duinlaan, staan drie leugenbankjes waar vooral de oudere inwoners van Oostvoorne elkaar de laatste nieuwtjes vertellen. Volgens Wikipedia is een leugenbank een van oudsher bestaande benaming voor een lokale plek waar bewoners samenkomen om nieuwtjes uit te wisselen. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal noemt het een plek "waar leegloopende lieden, b.v. zeelieden aan den wal, zich dagelijks verzamelen en allerlei verhalen opdissen", met als vroegste gebruik in het jaar 1645. Begin 21e eeuw wordt een plek waar bewoners zo nu en dan samenkomen voor het uitwisselen van roddel en achterklap vaak een hangplek genoemd. Hoe de benaming ook is, nieuwtjes worden er hier ook vandaag de dag nog uitgewisseld. Verderop op de Duinlaan staan nog twee Leugenbankjes.

DUINEN VAN VOORNE
Achter De Zeeburg kun je uren dwalen in de prachtige Duinen van Voorne, een gebied waar duin, vallei, moeras en bos elkaar afwisselen. Een groot deel van deze duinen is pas in de vorige eeuw ontstaan waardoor deze duinen tot de jongste van Nederland behoren. Door de diverse afsluitingen van de Maas en de uitbouw van de Rotterdamse haven (Botlek, Europoort, Maasvlakte) is het uiterlijk van dit deel van de Nederlandse kust in 100 jaar sterk veranderd. Op sommige stukken is toegang tot de duinen verboden. Hier huizen zeldzame dieren en planten. Als je oplet zul je hier en daar verrast worden door een stuk beton dat onder het zand en het struweel vandaan steekt. In de Duinen van Voorne bevinden zich vele bunkers. Deze waren onderdeel van de Atlantikwall die liep van het noorden van Zweden tot het zuiden van Frankrijk en hadden allemaal een functie in het Duitse (lucht)verdedigingssysteem. Sommige van de bunkers zijn voor educatieve doeleinden uitgegraven door vrijwilligers van de stichting Biberbunker. Het loont zeer de moeite waard een rondleiding aan te vragen. Voor meer informatie: www.biberbunker.nl

GEZONDHEIDSKOLONIËN
Voor de Eerste Wereldoorlog was er veel honger. Het Duinhuis was een herstellingoord voor ondervoede en fysiek zwakke kinderen net als het Agathahuis iets verderop. In de gezonde omgeving van bossen en zee konden de kinderen uit de arme Rotterdamse milieus aansterken.