Op de wallen

In het verleden werden vestingsteden omringd met muren, bastions en wallen. Zo kon men de burgerbevolking beschermen tegen de vele indringers, die er door de eeuwen heen geweest zijn. Inmiddels zijn de kruitdampen van de kanonnen opgetrokken en kan iedereen genieten van de charme van de vestingsteden en hun verdedigingswerken. We gaan vandaag op verkenning in vestingstad Brielle.

Werkgroep 'kanonnen en affuiten'
Een wandeling over de Brielse stadswallen brengt je langs bastions, bolwerken, bunkers, ravelijnen en kanonnen. Deze worden allemaal goed onderhouden door een grote groep vrijwilligers, de werkgroep ‘Kanonnen en Affuiten’. We gaan bij deze werkgroep op bezoek. In één van de oudste objecten in de vestingwallen; de courtine, een bomvrije ruimte tussen Bastion Zes en Zeven, wordt hard gewerkt. Elektriciteit wordt aangelegd, luiken worden op maat gemaakt, er wordt gegraven, gemeten en gelachen. De dertien vrijwilligers hebben het duidelijk naar hun zin.

De courtine
De courtine, waar de groep het momenteel druk mee heeft, dateert uit het jaar 1786 of 1787 en is daarmee bijna een eeuw ouder dan de wit gepleisterde ‘bunkers’ die bovenop de wallen staan. Het bouwwerk diende als kruitmagazijn. In het magazijn lag een houten verhoogde vloer, zodat het buskruit geen last had van optrekkend vocht. Het kruit dat in vaten zat werd er in kleine linnen zakjes gedaan, deze kardoezen werden als eerste in de loop van het kanon gedaan, daarna werd de kogel in de loop geplaatst. De muren van de courtine zijn bijna tachtig centimeter dik en voorzien van een spouw van tien centimeter zodat de kou, maar vooral het vocht uit de wallen, niet in de ruimte kan doordringen. Vanuit de ruimte loopt er een luchtkanaal met een doorsnede van bijna zeventig centimeter door de wallen naar buiten.

“Die tunnel is een ervaring,” zegt een lachende Peter Kroone die trots en enthousiast over het werk van de vrijwilligers vertelt.

“Het doel van de werkgroep is het opknappen van de gebouwen en het inrichten zoals het vroeger geweest is. In het voorjaar gaan we de buitenkant pleisteren en wit schilderen, de verwachting is dan dat we de courtine medio 2017 zover klaar hebben dat het opengesteld kan worden voor publiek.”

Bastion v
We lopen naar Bastion Vijf. Dit Bastion was voorheen een opslagruimte en wordt door de werkgroep als een expositieruimte “Franse tijd” ingericht. De Fransen heersten over de beide vestingsteden van het jaar 1795 tot 1813. Er verbleven voortdurend honderden militairen in de stad. Het machtige rijk dat Napoleon had opgebouwd, stortte na zijn rampzalig verlopen veldtocht naar Rusland en de Volkerenslag op 16 oktober 1813 volledig in. Op 15 november ging in een Briels café al een beker jenever met het verboden oranje lint rond. Twee weken later verjoegen de Briellenaren de Franse militairen, daarom wappert elk jaar op 1 december de oranje vlag op de toren van de Catharijnekerk.

“In de bunker komt een mediascherm waar een film en of foto’s op afgespeeld gaan worden. Deze zijn in samenwerking met het streekarchief en het Historisch museum Den Briel uitgezocht. Op de wanden komen twee wandschilderingen en er worden ook materialen uit het museum tentoongesteld. We gaan er voor zorgen dat er in dit bastion per 1 april een mooie presentatie over de “Franse tijd” te zien is, en nee dat is geen grapje! En op de wallen komen borden met meer informatie over de vestingwerken te staan. Zo kan iedere bezoeker ervaren wat er hier allemaal gebeurt is.”

Het kruithuis
De werkgroep Kanonnen en Affuiten heeft in het jaar 2013 en 2014 hard gewerkt om het prachtige oude Kruithuis, Bastion twee, uit het jaar 1653 om te toveren tot oudheidskamer van Brielle. Er is een expositieruimte over de geschiedenis van de 1 aprilvieringen. De oudheidskamer in het Kruithuis ook zeker een bezoek waard!