Nachtvogels

Er zijn van die nachten in mei en juni.. En dan bedoel ik zwoele nachten.. Ik wil u niet op verkeerde gedachten brengen, maar kies een keer zo’n nacht uit om naar buiten te gaan. Dat zijn namelijk bij uitstek de nachten om kennis te maken met vogels die juist ’s nachts actief zijn. Dat moet je toch minstens één keer in je leven meemaken.

Territorium
In het vroege voorjaar, soms zelfs al in de winter, beginnen de echte standvogels al van zich te laten horen. Nu, in de loop van het voorjaar en begin van de zomer, is het in de meeste natuurgebieden een drukte van jewelste met broedvogels. Het zijn dan veel uit Afrika gearriveerde trekvogels die dan druk bezig zijn met de voortplanting. Van de meeste soorten arriveren de mannelijke vogels het eerst. Sommigen hebben er dan vele duizenden kilometers opzitten. De mannelijke vogels beginnen bij aankomst in hun broedgebieden hier bij ons direct met hun zang een territorium uit te zetten. Zo’n territorium is nodig om zichzelf en straks de jongen van voldoende voedsel te voorzien.

Foto: Waterral – Ed Zijp 

Geluiden
Veruit de meeste soorten vogels markeren hun territorium door hun zang te laten horen. Rond onze huizen weten we daar alles van. Merels en zanglijsters beginnen al in maart ruim voor zonsopkomst luidkeels te zingen. Ik ken mensen (die niet vroeg uit bed hoeven!) die hun slaapkamerraam er zelfs voor sluiten om de nachtrust te waarborgen…..Van bijna alle soorten vogels zijn het louter de mannen die zingen. Bij slechts een paar soorten, bijvoorbeeld de roodborst, zingen ook de vrouwtjes. De zang die de mannen voortbrengen heeft een tweeledig doel: zowel het afbakenen van een territorium, maar ook het lokken van een geschikte vrouw.

Foto: Houtsnip – Paul Cools 

Roffelen en klepperen
Dat afbakenen van het territorium kan ook op een andere wijze gebeuren dan met zang. Iedereen weet dat de algemeen voorkomende grote bonte specht zijn voedsel zoekt in de bast van bomen. Ook hakt hij in zachte bomen een nestholte uit. Maar deze soort laat op bomen ook zijn roffels horen om het territorium af te zetten. Vaak wordt hiervoor een ‘lekker klinkende’ dode tak gebruikt als klankkast. Ooievaars zingen ook niet, maar gebruiken in hun communicatie de snavel om er mee te klepperen.

Nachtelijke schreeuwen en knorren
In de nacht gaan de meeste soorten slapen. Er blijven dan een paar soorten over die deze kans grijpen om hun geluiden te laten horen. In de duinrand van Voorne zijn dat bijvoorbeeld de bosuil met zijn bibberende roep en de houtsnip met gepiep en geknor. Deze kun je gewoon vanaf openbare weggetjes langs de duinrand beluisteren! In het struikgewas van het duingebied, we noemen dat het struweel, kun je dan prachtig de nachtegaal horen. Daar hoef je maar voor naar een parkeerplaats te gaan aan de rand van de duinen om ze te horen. En als er riet staat zoals bij Meertje de Waal bij Rockanje kun je in de schemer rietzanger en kleine karekiet beluisteren. In de Strypsche Wetering laat de waterral afgrijselijke kreten horen alsof er een big geslacht wordt. De geluiden van deze soorten kun je vinden op waarneming.nl Dus lezers, kom op; zwoele nacht? Naar buiten!

Foto: Bosuil –  Frank Bos