Gierzwaluw, supervogel

Zomer! De nachten kort, de dagen lang. Heerlijk om een dag te fietsen over Voorne. Een uitgelezen mogelijkheid om in deze maand nog gierzwaluwen te zien. Maar wacht niet te lang; begin augustus vertrekken de meeste alweer naar het Zuiden!

Bijna elk dorp op Voorne heeft wel een gebouw waar ze nestelen. En als ze er zijn laten ze zich ook horen! Vooral op zwoele zomeravonden scheren ze in groepjes door de straten. Daarbij maken ze een gierend geluid, vandaar de naam gierzwaluw.

Kort bezoek
Gierzwaluwen zijn maar kortstondig in ons land. In de loop van mei arriveren ze uit hun winterkwartier in Afrika. Nauwelijks twee maanden later vertrekken ze alweer.
In die tussentijd worden eieren gelegd en de jongen grootgebracht. Overigens stelt het nest helemaal niets voor. Dit ligt vaak onder dakpannen, gewoon op een panlat. Het wordt gemaakt van allerlei materiaal zoals stofjes en veertjes die de oudervogels al vliegend bemachtigen en met speeksel aan elkaar plakken.

500.000 kilometer non-stop
Geloof het of niet; gierzwaluwen vliegen een half miljoen kilometer zonder de aarde aan te raken. De soort doet dan ook werkelijk alles in de lucht: eten, slapen, paren. Jonge vogels die deze zomer uit het ei kruipen zijn pas in het derde jaar geslachtsrijp. Pas dan landen ze voor het eerst op een gebouw om er te gaan broeden. In die tussentijd zit er maar één ding op: vliegen, vliegen, vliegen: naar schatting een half miljoen kilometer!

Foto: Maarten Sluijter

Supervogel
Gierzwaluwen zijn helemaal gebouwd op vliegen. Met hun sikkelvormige vleugels en aerodynamische bouw halen ze wel snelheden van 160 kilometer per uur. En is het slecht weer? Dan vliegen ze gerust even op en neer Berlijn of Parijs om daar het voedsel te halen voor de jongen! Slapen gebeurt tijdens slaapvluchten. Als de schemer inzet stijgen de vogels in groepjes tot zo’n 1.500m. hoogte om daarna, al slapend, in een glijvlucht weer te dalen. Dit herhaalt zich de hele nacht door. Let tijdens de schemering maar eens op die groepjes. Vanwege al deze staaltjes kun je de gierzwaluw gerust een supervogel noemen.

Nestgelegenheid
Van nature is de soort broedvogel van spleten in rotsen. Maar alle menselijke bouwsels van enige omvang met gaten en spleten zijn voor de gierzwaluw ook een soort rotsen. Het meest nog broeden ze onder dakpannen van hoge gebouwen zoals kerken. Vooral wanneer de oude gebakken dakpannen door wind wat kieren vertonen zien ze hun kans schoon. Maar van steeds meer (oudere) gebouwen worden daken geïsoleerd en verdwijnen de nestplaatsen.

Hulp voor de gierzwaluw
Er zijn in ons land verschillende werkgroepen die zich bezighouden met bescherming van de soort. Voer in de zoekmachine maar eens ‘gierzwaluw’ in. Er zijn speciale gierzwaluwdakpannen en nestelstenen en -kasten. Enige jaren geleden plaatste de gemeente nog ruim 200 nestkasten voor de gierzwaluw in Oostvoorne!