De Markt van Brielle

Het statige stadhuis en de monumentale Hoofdwacht domineren de Markt van Brielle. Het plein ademt de sfeer van de vele historische gebeurtenissen die zich hier in de loop der eeuwen hebben afgespeeld. De tekst in de bestrating herinnert eraan dat dit lang niet allemaal fraaie geschiedenissen waren.

De goote
In de dertiende eeuw stroomde de Goote nog dwars door het Voornse land en vormde een belangrijke vaarroute tussen de Maas en het Haringvliet. De huidige Voorstraat en Nobelstraat vormden destijds de oostelijke dijk van de polder Oosterland. Langs deze dijk ontstonden de dorpjes Brielle en Maarland, die geleidelijk aan uitgroeiden en samensmolten tot een stadje van betekenis.

Stadhuis
Op de plek van het huidige stadhuis stond vermoedelijk een veerhuis, vanwaar de veerboten vertrokken die passagiers en goederen naar diverse plaatsen in de regio vervoerden. Nadat Brielle in 1330 stadsrechten verwierf, was er behoefte aan een stadhuis. Het veerhuis begon als zodanig dienst te doen. De indeling die het pand na diverse aanpassingen kreeg, was typisch voor 14e-eeuwse gebouwen; de ruime voorhal was een onverwarmde, publieke ruimte, waar in het achterste gedeelte de vierschaar recht sprak. De achterkamers dienden als raadkamer, secretarie en archief. In die archieven is in 1390 voor het eerste sprake van het stadhuis. In dat jaar werd het tegenovergelegen huis De Gouden Pot verkocht. Twee eeuwen later besloot het stadsbestuur dit huis te kopen om het vervolgens te laten slopen. Zodoende ontstond het Marktplein; een open ruimte in een dichtbebouwd stukje Brielle.

Hoofdwacht
Omdat er amper afbeeldingen van bestaan, is het onduidelijk hoe het Stadhuis er oorspronkelijk uit heeft gezien. Vermoedelijk zal het een gotische gevel hebben gehad, met een trapgevel en misschien een verhoogd bordes voor de ingang. De gevel van het stadhuis kreeg een verbouwing nadat Johannes van Westenhout in 1789 eerst opdracht had gekregen om een nieuwe Hoofdwacht te ontwerpen. Het stadsbestuur was zeer tevreden over het resultaat. Om het karakter van beide gebouwen in harmonie te brengen, mocht Johannes van Westenhout in 1791 de façade van het stadhuis in dezelfde stijl uitvoeren. De Hoofdwacht fungeerde als centraal punt in de bewaking van de stad: ‘Vanhier werden de wachten over de verschillende poorten geregeld’. Militairen van het garnizoen dat in Brielle was gelegerd, verzamelden zich bij de Hoofdwacht om vandaar naar één van de stadspoorten te marcheren en na afloop van hun wacht weer terug te keren.

Bestrating
In de bestrating van het plein is de tekst ‘Nyet sonder Godt’ aangebracht. Het zijn de laatste woorden die Marijtgen Willemsdr. sprak toen ze op dit plein ter dood werd gebracht. In september 1628 bekende Marijtgen dat ze met rattenkruid maar liefst vijf opeenvolgende echtgenoten en acht kinderen had vergiftigd. De baljuw eiste als straf de brandstapel: ‘en dat deselve gevangene haer rechterhand daer mede sij de voorsz. gruwelijke feiten heeft uitgevoerd, sal werden afgehouden ende voorts geëxecuteerd met ten vuyre en leevendig verbrand tot assche’.

Breng eens een bezoek aan de Markt in Brielle en bekijk in het voormalige stadhuis de collectie over de tachtig jarige oorlog in Historisch Museum Den Briel. Shop in één van de leuke winkeltjes aan het plein, drink er een drankje of bekijk de statige Hoofdwacht eens van binnen tijdens een etentje aan het gelijknamige restaurant.